Việt Nam
Ở Việt Nam, sầu riêng được trồng nhiều ở miền Nam nhưng có một số vườn cây ăn trái ở vùng cao ở tỉnh Gia Lai ở độ cao khoảng 600 đến 1000 mm.
Các vùng sản xuất chính ở Việt Nam là: Gia Lai, Đồng Nai, Tiền Giang, Bến Tre, Lâm Đồng, Bình Dương, Vĩnh Long và Cần Thơ.
Các giống sầu riêng chính ở Việt Nam:
Có rất ít giống cây trồng ở Việt Nam và chất lượng còn kém theo tiêu chuẩn quốc tế. Các giống cây thương mại bao gồm ‘Sua Hat Lep’, ‘Hat Lep’, ‘Ri-6’ và ‘ Kho Quả Xanh’ .Các giống từ Thái Lan hiện đã có sẵn trong các vườn ươm thương mại.
Bảng dưới đây cho thấy các giống sầu riêng ở Việt Nam, đặc điểm và vị trí trồng:
Cultivar | Tính cách | Vị trí trồng trọt |
Cơm Vàng, Sữa Hạt Lép |
Sinh trưởng mạnh, quả tròn, trọng lượng trung bình 2,5-2,7 kg; thịt màu vàng, mềm, mịn và không xơ; phần ăn được cao (26-30%), vị ngọt, béo ngậy, mùi thơm hấp dẫn; hạt nhỏ | Huyện Chợ Lách, T. Bến Tre – Huyện Bình Dương, T. Bình Phước |
Hát Lép, Đồng Nai |
Sinh trưởng mạnh, quả hình elip, trọng lượng trung bình 1,5-1,8kg; thịt vàng, chắc, mịn, khô và không xơ ;. phần ăn được cao (29,6%), vị ngọt, béo ngậy, mùi thơm hấp dẫn | Huyện Long Khánh, T. Đồng Nai |
Kho Quả Xanh | Sinh trưởng mạnh, quả hình elip, trọng lượng trung bình 1,5-1,8kg; thịt màu vàng nhạt, mềm và nhiều xơ; phần ăn vừa phải (15-17%), có vị ngọt, béo và đắng, mùi thơm hấp dẫn; năng suất cao | Huyện Ngũ Hiệp, T. Tiền Giang |
Ri-6 | Cơm vàng, hạt lép | Gia Lai, Vĩnh Long, Đăk Lăk |
Bảng: Các giống sầu riêng ở Việt Nam, đặc điểm và địa điểm canh tác
Nhân giống
Ở Việt Nam cũng như một số nước khác như Indonesia, Philippines, người ta thường trồng sầu riêng từ hạt không đúng giống, với số lượng biến dị lớn. Ở Thái Lan, chỉ cây ghép mới được sử dụng.
Cách trồng
Cây sầu riêng non phát triển chậm, rễ yếu. Các cây non nên được giữ trong vườn ươm khoảng một năm trước khi đem ra trồng.
Khoảng cách thay đổi cách nhau từ 8 đến 16m, với khoảng cách phổ biến nhất là 10 x 10 m. Ở khoảng cách gần hơn, vườn cây ăn quả có thể cần được tỉa thưa sau 8 đến 10 năm.
Vì cây sầu riêng non không thể chịu được gió mạnh và ánh nắng mặt trời, chúng thường được trồng cùng với các cây ươm khác, chẳng hạn như chuối trong rừng trồng hỗn hợp. Nên trồng vào mùa mưa.
Sâu bệnh
Cây sầu riêng không bị sâu bệnh, trừ một số loài côn trùng như sâu vẽ bùa ( Conogethes punetferalis . Tuy nhiên, sầu riêng bị một số bệnh nguy hiểm, đặc biệt là bệnh thối rễ, thối rễ ( Phytopthora palmivora ) , đặc biệt ở Đất bị úng nước.
Dấu hiệu đầu tiên của bệnh là tạo ra chất gôm màu nâu đỏ từ thân cây ở vùng cổ rễ. Sau đó, bệnh lây lan đến các thành phần mạch máu. Gôm và sự đổi màu từ từ kéo dài xung quanh thân cây.
Trước khi thân cây trổ hết, chồi cuối rụng lá và chết trở lại, rễ bị nhiễm bệnh và thối rữa. Nên sử dụng phương pháp IPM và phosphonate để giải quyết những vấn đề này.
Mùa ra quả
Tháng 5 đến tháng 11 (thời kỳ cao điểm tháng 6 đến tháng 7).
Thu hoạch và năng suất
Cây trồng từ cây con mất từ 7 đến 8 năm để bắt đầu mang trái trong khi cây trồng từ cây ghép có thể mất từ 5 đến 6 năm.
Quả thường mất 4 tháng kể từ khi ra hoa đến khi chín sau đó chúng rụng xuống đất. Vì cây cao và khá khó leo nên nhiều người trồng thích để quả rụng sau khi chín.
Có gai khá dài và chắc chắn để bảo vệ phần bên trong nên quả rụng hiếm khi bị thâm. Ở Thái Lan và một số vườn cây ăn trái ở Malaysia, nơi cây sầu riêng được trồng từ cây ghép, trái được hái trước khi rụng. Độ chín được biểu thị bằng một âm thanh rỗng khi quả được gõ vào gai của quả.
Có đến 100 quả hoặc thậm chí nhiều hơn được tạo ra trên một cây trưởng thành khỏe mạnh trong một mùa duy nhất. Cây tiếp tục chịu được khoảng 60 năm hoặc lâu hơn, miễn là nó sạch bệnh.
Hoạt động sau thu hoạch
Quá trình lên men bắt đầu ngay khi quả rụng khỏi cây và quả hư trong vòng vài ngày.
Những quả được hái trước khi chín có thể để được hơn một tuần. Quả được coi là chín khi chúng tỏa ra mùi đặc trưng của chúng.
Để mở quả, dùng một con dao sắc, nhọn cắt qua các vết dọc, và các đoạn được buộc phải tách ra. Sau khi mở ra, quả có thể ăn ngay, nhưng phần thịt, được đậy kín trong hộp nhựa, có thể để trong tủ lạnh một tuần hoặc ngăn đá trong nhiều tháng mà không bị hư và không bị thay đổi hương vị.
Các vấn đề
Các vấn đề chính ở Việt Nam là thiếu giống cây trồng tốt vì hầu hết các loại cây hiện có đều được trồng từ hạt và chúng không đồng đều nên chất lượng quả không đạt tiêu chuẩn và thường khá kém.
Các cây ghép kém chất lượng có nguồn gốc từ các giống cây trồng không rõ nguồn gốc là một vấn đề nan giải. Những quả rụng khỏi cây khi chín cũng tạo ra một vấn đề trong tiếp thị.
Triển vọng
Khí hậu phù hợp, thuận lợi cho cây sầu riêng và người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao nên việc trồng sầu riêng trên quy mô lớn có triển vọng tốt dù chủ yếu phục vụ tiêu thụ nội địa.
Cần phát triển các giống mới và nhân giống vô tính (bằng cách ghép). Nhiều giống cây tốt đã được du nhập từ Thái Lan, và những giống này cần được chú trọng để nhân giống.
Sua Hat Lep và Ri-6 là những giống cây trồng nổi bật đã được SOFRI khuyến cáo để nhân giống nhiều hơn.
(Nguồn: FAO – Fruits of Vietnam)