Các loại cây trồng chủ lực như cà phê, hồ tiêu ở Tây Nguyên năm nào cũng rơi vào cảnh “được mùa, mất giá” nên nhiều người đã mạnh dạn trồng xen nhiều loại cây ăn trái thành cây công nghiệp.
Việc trồng xen trong vườn cà phê được nông dân nhiều nơi thực hiện có hiệu quả nhằm đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao thu nhập, hạn chế rủi ro, góp phần bảo vệ môi trường. Nhiều vườn cà phê sau khi trồng xen sầu riêng, bơ … đã cho thu nhập hàng chục đến hàng trăm triệu đồng / ha / năm.
Tấm Gương
Điển hình, lão nông Hà Đặng Thuận (50 tuổi, xã Ia Pi, huyện Ia Grai) nhờ xen canh 80 cây sầu riêng trong vườn cà phê, mỗi năm ông kiếm được gần 300 triệu đồng.
Ông Đào Văn Chuy (60 tuổi, trú xã Ia Dreng, huyện Chư Prông, Gia Lai) trồng xen hơn 150 cây sầu riêng trong vườn, vụ vừa rồi cho năng suất gần 15 tấn, thu lãi 450 triệu đồng.
Ông Nguyễn Xuân Ry ở xã Ia Kly, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai, với 3 ha cà phê trồng xen sầu riêng, thu nhập bình quân mỗi năm từ mô hình hơn 1 tỷ đồng.
Thống kê các tỉnh Tây Nguyên
Tỉnh Gia Lai hiện có 97.357 ha cà phê, trong đó có 4.200 ha trồng xen canh … Mô hình trồng xen mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp 3-4 lần so với trồng thuần.
Tại Đắk Lắk, mô hình trồng xen cây ăn quả trong vườn cà phê được các hộ dân áp dụng thành công. Tổng diện tích trồng xen trong vườn cà phê toàn tỉnh khoảng 40.000 ha, chiếm 19,3% diện tích trồng cà phê toàn tỉnh.
Trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng cũng có hàng chục nghìn ha bơ, sầu riêng trồng xen trong vườn cà phê. Mô hình trồng xen sầu riêng và cà phê cho hiệu quả kinh tế cao (doanh thu 120 triệu đồng/ha/năm)
Tại Kon Tum, hiện có hơn 1.000ha cà phê được trồng xen với các loại cây ăn quả. Mô hình trồng xen sầu riêng cho năng suất cao; Doanh thu từ mô hình này khoảng 233 triệu đồng/ha.
Kinh nghiệm
Kinh nghiệm trồng sầu riêng khá đơn giản, muốn cây phát triển tốt trước khi trồng cần cắt bớt rễ cọc ở đáy bao, nếu không cắt rễ cây sẽ nằm ngang và chậm phát triển. Mỗi cây thường trồng cách nhau 7 mét.
Cần thường xuyên quan sát các dấu hiệu bệnh và tưới nước cho cây. Trung bình 10 ngày tưới 1 lần, không để khô gốc cây, nếu không cây sẽ sinh trưởng chậm, khi ra hoa, chất lượng quả không cao.
Cà phê là cây ưa bóng, sầu riêng là cây có tán rộng, khi trồng xen sẽ có tác dụng hỗ trợ. Sầu riêng không chỉ giúp che nắng mà còn tận dụng được lượng nước thừa và phân bón để bón cho cây cà phê.
Sầu riêng chỉ cần tỉa cành mỗi năm một lần để cây phát triển.
Khi sầu riêng đậu quả cần thường xuyên kiểm tra quá trình đâm chồi non. Khi cây ra đọt non cần dùng thuốc để hãm nụ. Vì khi chồi non nhú ra sẽ cạnh tranh dinh dưỡng với trái làm cho trái kém phát triển, còi cọc, chua.
Người trồng cần đặc biệt lưu ý và làm tốt công tác phòng trừ nấm, sâu bệnh, tránh cho quả và lá bị rụng.
Sầu riêng cần được bón thêm phân kali trắng vì đây là loại phân rất thích hợp cho cây trong giai đoạn sinh trưởng. Thời kỳ này thân rễ ra hoa kết trái nhiều, cây khỏe, trái to…
Mỗi năm chia làm 3 lần bón tùy theo giai đoạn phát triển của cây. Trước khi bón thúc cần cuốc xới xung quanh gốc cây, tránh làm đứt rễ hoặc đào rãnh xung quanh dưới gốc cây, sau đó bón phân, vun xới …
Kết luận
Mô hình trồng cà phê xen với sầu riêng là mô hình “2 trong 1” thực sự đạt hiệu quả kinh tế cao, nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác.
Đây là mô hình thâm canh bền vững đang được nhiều người quan tâm, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn có tác dụng che nắng, chắn gió cho vườn cà phê, hạn chế bốc hơi nước, giữ ẩm. cho cây.
Điều này không những góp phần vào sự phát triển sản xuất cà phê bền vững, chất lượng tốt, năng suất ổn định mà còn thích ứng với biến đổi khí hậu.
Với thu nhập ổn định và trải đều trong năm giúp bà con nông dân có điều kiện đầu tư, chăm sóc, phát triển các vườn cà-phê trong thời gian tới. Ngành nông nghiệp cần phát triển và nhân rộng mô hình này để ngành cà phê phát triển bền vững.
